Płatności 2025: BLIK, Express Elixir i opłaty 5 zł

Polski rynek płatności przyspieszył w ostatnich miesiącach 2025 roku do granic możliwości. Przelew na telefon (BLIK P2P) stał się absolutną normą, a płatności zbliżeniowe telefonem (Apple/Google Pay) w wielu portfelach całkowicie zastąpiły plastikową kartę. A jednak, za kulisami tej wygody, rośnie napięcie. Za „prawdziwy” przelew natychmiastowy do firmy lub na konto (Express Elixir) banki nadal bezlitośnie każą sobie płacić 5 zł. Polacy pokochali „natychmiast”, ale nie chcą za nie dopłacać, skoro wiedzą, że może być darmowe.

Kluczowe Informacje w Pigułce

Najważniejsze informacje (Październik 2025):

• Dwa światy przelewów: Przelewy P2P (na numer telefonu BLIK) całkowicie zdominowały rozliczenia między znajomymi – są darmowe, natychmiastowe i powszechne.
• Nieznośna opłata 5 zł: Jednocześnie standardowe przelewy natychmiastowe na numer konta (Express Elixir) w większości banków wciąż kosztują 3-5 zł, co coraz mocniej irytuje klientów przyzwyczajonych do darmowego BLIKa.
• Wojna o terminal: W sklepach stacjonarnych trwa walka o dominację. Płatności NFC (zbliżeniowe telefonem przez Apple Pay / Google Pay) są najszybsze. BLIK Zbliżeniowy (też NFC) goni czołówkę, ale jest dostępny w mniejszej liczbie banków.
• Regulacje i przyszłość: Prace nad nową dyrektywą PSD3 (Payment Services Directive 3) oraz projektem Cyfrowego Euro (EBC) zapowiadają dalszą rewolucję w bezpieczeństwie i konkurencji na rynku danych płatniczych.

BLIK kontra Reszta Świata

Krajobraz płatności w Polsce jest fascynujący. Mamy tu do czynienia z fenomenem, jakim jest BLIK (Polski Standard Płatności). W ostatnich kwartałach jego wzrost był wykładniczy, co potwierdzają dane NBP i samego PSP. BLIK absolutnie zdominował dwie kluczowe sfery:

1. E-commerce: Jest to najchętniej wybierana metoda płatności w polskich sklepach internetowych, bijąc na głowę karty i pay-by-linki dzięki prostocie (kod i akceptacja w apce).
2. Przelewy P2P: Przelew na numer telefonu wyeliminował pytanie „na jaki numer konta mam wysłać?”. Jest darmowy, natychmiastowy i działa między wszystkimi największymi bankami.

Jednak BLIK ma potężnych konkurentów. W świecie fizycznych sklepów (płatności przy terminalu) królują giganci z USA: Apple Pay i Google Pay. Wykorzystują one technologię NFC (Near Field Communication), pozwalając na płatność przez zbliżenie telefonu. Jest to szybsze niż „klasyczny” BLIK (generowanie kodu, wpisywanie na terminalu). BLIK odpowiedział na to, wprowadzając BLIKa Zbliżeniowego (też opartego o NFC), ale wciąż jest on dostępny w mniejszej liczbie banków (m.in. Millennium, Alior, Santander, PKO BP, mBank, ING) niż globalne standardy Apple/Google.

Płatności w Liczbach (Dane za Q2/Q3 2025)

Dynamika rynku najlepiej widoczna jest w liczbach. Porównanie danych z ostatnich miesięcy pokazuje, jak szybko BLIK ucieka tradycyjnym systemom, ale jak duży jest wciąż rynek płatnych przelewów natychmiastowych.

Wpływ na portfel: Kto zyskuje, a kto traci?

Ta rynkowa wojna ma bezpośrednie przełożenie na nasze finanse. Albo oszczędzamy czas i pieniądze, albo nieświadomie przepłacamy za przyzwyczajenia.

Kto zyskuje?

• Użytkownicy BLIK P2P: Za każdym razem, gdy wysyłają przelew na telefon, oszczędzają 5 zł i 24 godziny (względem darmowego przelewu Elixir) lub 5 zł i 15 minut (względem płatnego Express Elixir).
• Fani Apple/Google Pay: Zyskują wygodę, szybkość i bezpieczeństwo (dzięki tokenizacji, sklep nie widzi numeru ich karty).
• Sklepy e-commerce: Zyskują wyższą konwersję (mniej porzuconych koszyków) dzięki szybkim płatnościom BLIK.

Kto traci?

• Klienci „tradycyjni”: Osoby, które nadal zlecają przelewy natychmiastowe na numer konta, płacąc 5 zł, bo nie wiedzą, że mogą wysłać te same pieniądze BLIKiem na telefon za darmo.
• Małe firmy: Muszą płacić za pakiety przelewów natychmiastowych, aby terminowo opłacić faktury lub wypłacić wynagrodzenia, co generuje stałe koszty.
• Osoby nieuważne: Wpisanie błędnego numeru telefonu w BLIK P2P to ryzyko natychmiastowej utraty środków.

Studium Przypadku: Zyski i Straty w Praktyce

Porównajmy dwie powszechne sytuacje i dwóch użytkowników.

Sytuacja 1: Rozliczenie za obiad (30 zł)

• Pan Adam (Aktywny): Wyciąga telefon, w aplikacji banku wybiera „Przelew BLIK na telefon”, wpisuje numer kolegi. Czas: 10 sekund. Koszt: 0 zł. Kolega ma pieniądze natychmiast.
• Pan Jan (Tradycyjny): Prosi o numer konta. Loguje się do banku, zleca przelew. Jeśli wybierze darmowy Elixir, kolega dostanie pieniądze za kilka godzin (lub jutro). Jeśli wybierze Express Elixir, zapłaci 5 zł prowizji (17% kwoty przelewu!).

Sytuacja 2: Płatność w sklepie (50 zł)

• Pani Anna (Aktywna, NFC): Przykłada telefon (Google Pay) do terminala. Czas: 3 sekundy. Koszt: 0 zł.
• Pani Maria (Aktywna, BLIK): Prosi o BLIKa, loguje się do apki, generuje kod, podaje sprzedawcy, przepisuje, potwierdza PIN-em w apce. Czas: 25-30 sekund. Koszt: 0 zł.

Wniosek: BLIK P2P jest bezkonkurencyjny w przelewach. W sklepach stacjonarnych wygoda i szybkość są jednak po stronie płatności zbliżeniowych NFC (Apple/Google Pay lub BLIK Zbliżeniowy).

Cytaty z wiarygodnych źródeł

Ostatnie miesiące to czas intensywnych dyskusji o przyszłości płatności, podsycanych przez nowe regulacje i dane rynkowe.

BLIK P2P, czyli przelew na numer telefonu, to rewolucja w sposobie, w jaki Polacy się rozliczają. W drugim kwartale 2025 roku użytkownicy zrealizowali w ten sposób 120 milionów transakcji. Widzimy wykładniczy wzrost, ponieważ usługa jest darmowa, natychmiastowa i powszechna.

— Dariusz Mazurkiewicz, Prezes Polskiego Standardu Płatności (PSP) (na podstawie danych Q2 2025), ok. 25 lipca 2025

System Express Elixir pozostaje kluczowym elementem infrastruktury dla przelewów biznesowych i wysokokwotowych, gdzie liczy się gwarancja i szybkość rozliczenia. Wzrost liczby transakcji pokazuje, że klienci cenią tę usługę premium, nawet jeśli jest ona płatna.

— Rzecznik Prasowy KIR (Krajowa Izba Rozliczeniowa), 10 października 2025

Prace nad pakietem legislacyjnym PSD3/PSR [Payment Services Directive 3 / Payment Services Regulation] mają na celu dalsze wzmocnienie mechanizmów bezpieczeństwa (SCA), ale także promowanie uczciwej konkurencji i innowacji poprzez lepszy dostęp do danych (Open Banking). Klient musi mieć kontrolę, ale płatność musi pozostać prosta i intuicyjna.

— Przedstawiciel Departamentu Fintech KNF, 15 września 2025

Porównanie kosztów przelewów natychmiastowych

Przeanalizowaliśmy cenniki (TOiP) wiodących banków, aby sprawdzić, ile realnie kosztuje „natychmiast”.

Jak skorzystać? Checklista nowoczesnego płatnika

Aby oszczędzać czas i pieniądze, warto wdrożyć kilka nawyków.

1. Aktywuj BLIK P2P (Przelew na telefon). To absolutna podstawa. Zarejestruj swój numer telefonu w aplikacji swojego banku. Od teraz do rozliczeń ze znajomymi używaj tylko tej metody.
2. Sprawdź opłaty za Express Elixir. Zaloguj się do swojego banku i sprawdź w Tabeli Opłat, ile kosztuje przelew natychmiastowy na numer konta. Jeśli 5 zł, używaj go tylko w ostateczności (np. płacąc pilną fakturę firmie).
3. Rozważ bank z darmowymi przelewami. Jeśli często musisz wysyłać natychmiastowe przelewy na konto (np. jako przedsiębiorca), rozważ konto w banku, który oferuje je za darmo (np. Santander z systemem BlueCash).
4. Skonfiguruj płatności NFC w telefonie. Niezależnie, czy to Apple Pay, Google Pay, czy BLIK Zbliżeniowy – skonfiguruj tę metodę. Jest bezpieczniejsza (dzięki tokenizacji) i wygodniejsza niż noszenie fizycznej karty.
5. Sprawdź limity. Ustaw w banku rozsądne dzienne limity na transakcje BLIK oraz przelewy natychmiastowe, aby w razie kradzieży telefonu lub ataku socjotechnicznego nie stracić wszystkich środków.
6. Weryfikuj odbiorcę P2P. Przed zatwierdzeniem przelewu BLIK na telefon, aplikacja zawsze wyświetla imię i nazwisko (lub nick) odbiorcy. Sprawdź, czy się zgadza.

Ryzyka i Ukryte Pułapki (Regulaminy)

Wygoda i szybkość mają swoją cenę, którą często jest bezpieczeństwo lub ukryte koszty. Na to trzeba uważać.

• Pułapka 1: Płacenie 5 zł z przyzwyczajenia. Największy błąd to rutynowe zlecanie przelewu Express Elixir do znajomego, który ma zarejestrowany numer BLIK. To wyrzucanie pieniędzy w błoto.
• Pułapka 2: Phishing na BLIK. Klasyczne oszustwo „na prośbę o kod BLIK” (np. „Mamo, zepsuł mi się telefon, pożycz 500 zł”) wciąż zbiera żniwo. Pieniądze wysłane BLIKiem są nie do odzyskania. Zawsze weryfikuj tożsamość proszącego innym kanałem (np. dzwoniąc do niego).
• Pułapka 3: Błąd w numerze telefonu P2P. Wpisanie złego numeru telefonu w BLIK P2P powoduje, że pieniądze trafiają do obcej osoby. Przelew idzie natychmiast. Odzyskanie go jest bardzo trudne i wymaga formalnej reklamacji w banku.
• Pułapka 4: Bezpieczeństwo (SCA). Nowe regulacje (PSD3/PSR) wzmacniają Silne Uwierzytelnienie Klienta (SCA). Oznacza to, że banki częściej proszą o dodatkowe potwierdzenie (np. PIN do aplikacji, biometria). Czasem jest to irytujące, ale chroni nasze środki przed nieautoryzowanym dostępem.

Prognozy: Co dalej z płatnościami?

Rynek płatności jest w ciągłym ruchu. Oto trzy scenariusze na najbliższe 12-24 miesiące.

Okiem Analityka: Czas skończyć z opłatą 5 zł

Prawdziwa rewolucja w płatnościach nie dzieje się w terminalach, ale na linii bank-klient. Polacy udowodnili, że kochają innowacje (BLIK), ale tylko, gdy są darmowe i proste. Największym przegranym ostatnich miesięcy jest przelew Express Elixir za 5 zł. To relikt. Klienci oczekują, że każdy przelew będzie natychmiastowy i darmowy, tak jak BLIK P2P.

Banki, które pierwsze to zrozumieją i zrezygnują z tej opłaty (jak Santander, który ma darmowe przelewy natychmiastowe BlueCash), wygrają rynek. Reszta będzie tracić klientów, którzy nie rozumieją, dlaczego przelew do kolegi jest darmowy, a do mechanika już nie. Utrzymywanie tej opłaty w cenniku to strzał w wizerunkowe kolano.

Najczęstsze pytania (FAQ)

Jaka jest różnica między BLIK P2P a Express Elixir?

BLIK P2P (na telefon) to darmowy przelew natychmiastowy między osobami fizycznymi, realizowany przez system BLIK. Express Elixir to płatna (zazwyczaj 5 zł) usługa przelewu natychmiastowego na numer konta bankowego (IBAN), realizowana przez KIR.

Czy BLIK jest bezpieczny?

Sam system jest bardzo bezpieczny. Zagrożeniem jest socjotechnika (phishing). Oszuści próbują wyłudzić od nas kod BLIK, podszywając się pod znajomych. Nigdy nie podawaj kodu BLIK komuś, kogo tożsamości nie zweryfikowałeś.

Co jest lepsze w sklepie: Apple Pay czy BLIK Zbliżeniowy?

Oba działają tak samo (zbliżeniowo, przez NFC). Apple Pay jest zintegrowany z systemem iOS i dostępny w każdym banku wydającym karty Visa/Mastercard. BLIK Zbliżeniowy jest dostępny tylko w części banków (ok. 6-8 największych) i wymaga aktywacji w aplikacji bankowej.

Co to jest PSD3?

To nowa propozycja regulacji unijnej (następca PSD2), która ma dalej wzmacniać bezpieczeństwo płatności (m.in. SCA), poprawić działanie otwartej bankowości (Open Banking) i zwiększyć konkurencję na rynku usług płatniczych.

Dlaczego banki pobierają 5 zł za Express Elixir?

Jest to usługa „premium” rozliczana przez zewnętrzną instytucję (KIR), co generuje koszty. Jednak główny powód jest prosty: banki traktują to jako źródło przychodu (prowizji), wiedząc, że klientom zależy na czasie.

Czy przelew BLIK P2P można cofnąć?

Nie. Jest realizowany natychmiast (w kilka sekund) i jest nieodwracalny. Dlatego kluczowe jest sprawdzenie numeru telefonu i nazwy odbiorcy na ekranie potwierdzenia przelewu.

Źródła

• Polski Standard Płatności (BLIK) – Aktualności i dane rynkowe
• Krajowa Izba Rozliczeniowa (KIR) – Statystyki systemów Express Elixir i Elixir
• Narodowy Bank Polski (NBP) – Dział „System Płatniczy” (dane o kartach i płatnościach)
• Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) – Informacje o dyrektywach płatniczych (PSD2/PSD3)
• Europejski Bank Centralny (EBC) – Projekt „Cyfrowe Euro” (Digital Euro)
• Bank Millennium – Tabela Opłat i Prowizji
• Santander Bank Polska – Tabela Opłat i Prowizji
• mBank – Tabela Opłat i Prowizji

Nota redakcji

Artykuł został przygotowany w oparciu o publicznie dostępne, wiarygodne źródła informacji, takie jak oficjalne komunikaty i dane statystyczne Polskiego Standardu Płatności (PSP), Krajowej Izby Rozliczeniowej (KIR), Narodowego Banku Polskiego (NBP), Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) oraz Europejskiego Banku Centralnego (EBC). Wykorzystano również aktualne tabele opłat i prowizji (TOiP) wybranych banków komercyjnych. Dane dotyczące opłat i warunków zostały zweryfikowane na dzień 21 października 2025 r. Redakcja dokłada wszelkich starań, aby prezentowane informacje były rzetelne, jednak warunki rynkowe i cenniki bankowe mogą ulegać dynamicznym zmianom.

Zastrzeżenie (Disclaimer): Powyższy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. Nie stanowi on porady inwestycyjnej, rekomendacji ani oferty w rozumieniu przepisów prawa. Przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji finansowej czy założeniem produktu bankowego, czytelnik powinien samodzielnie zapoznać się z pełnym regulaminem promocji, tabelą opłat i prowizji oraz kartą produktu dostępnymi na stronie internetowej danego banku.

Ostatnia aktualizacja: 21.10.2025

Damian Mazurek

Od 2025 roku prowadzę internetowy magazyn „Szkoła Bankowości”. Na co dzień analizuję konta i karty, porównuję opłaty, czytam regulaminy i wyłapuję haczyki, żeby ułatwić wybór najlepszych rozwiązań. Jako absolwent Politechniki Lubelskiej stawiam na dane, transparentność i praktyczne wskazówki.